Gambling er ein það virkt fyrirbæri sem er að verða allveldandi í samfélaginu okkar. Það hefur áhrif á ýmsa áhugamál, en ein af mikilvægustu er verndin á barna og unglinga. Í mörgum löndum eru því settar reglur og takmörkunum á þátttöku barna og unglinga í spilavæðingum. Í þessari grein verða fyrst og fremst skoðaðar reglur sem gilda á Íslandi í þessum efnum.
Eitt af mikilvægustu áhugamálum þegar kemur að vernd barna og unglinga og spilavæðingum er áhrif spilavæðinga á geðheilsu þeirra. Það hefur verið sýnt fram á í rannsóknum að þátttaka í spilavæðingum getur valdið geðrænum vandamálum, eins og kvíða, þunglyndi og hálfum sjálfsvígshugsunum. Því er mikilvægt að tryggja að börn og unglingar séu ekki færðir í snertingu við spilavæðingar á fyrri aldri.
Eftir lögreglumál liggja reglur og takmörkunum á spilavæðingum barna og unglinga m.a. innan umfangs lögga ahugamál með tilgangi að taka gagnrýni á spilavæðingum, móta stefnu um verk, auka félagslega meðvitund um málefnið og örva greiningu og skiling á áhrifum spilavæðinga á einstaklinga og samfélagið.
Á Íslandi gilda mismunandi reglur um spilavæðingu barna og unglinga. Þau takmörk eru sett í gegnum lög og reglugerðir sem tryggja að börn og unglingar séu ennþá ekki færðir í snertingu við spilavæðingar á fyrri aldri. Þessar reglur um veðhöf barna og unglinga eru mikilvægar, þar sem þær passa að tryggja að börn og unglingar fái sérhæfða umönnun og að þeir hafi aðgang að nauðsynlegum stuðningsþjónustum ef þeir þurfa það. Það er vænst að þessar reglur um vernd barna og unglinga við spilavæðingar verði ennþá strangari og gefi þeim enn meiri öryggi í framtíðinni.
Ábyrgð foreldra og umhverfis
Foreldrar hafa stóra ábyrgð á því að tryggja að börnin þau séu undir umsjá séu ekki útsett fyrir spilavæðingu. Það er mikilvægt að fylgja með hvað börnin eru í gegnum þann tæki sem þau nota og hvilka app-ar þau hala niður. Foreldrar þurfa að setja reglur og mæla til þess að börnin bíði í eldri aldri til að byrja að spila spilavélar eða veilingar og að þau sefji þessum kröfum opnað sínum. Það er einnig gagnlegt að takast á við þetta mál með öðrum foreldrum og fjölskyldum með börn á sama aldri því vinátta getur gagnast fyrir þá sem spilaveðja og einnig hægt að mæla til að stunda útþenslustarfsemi saman þar sem spilavæðing er ekki möguleikinn á þeim framkomum.
Umgengi barna við spilavæðinguna hefur einnig áhrif á þau. Foreldrar þurfa að mæla börnin við að nota spilavélasettið síður en aðra skær og flotta lærið eða að hyggja fyrir sérur hræðilega nýja bók sem þau vilja kaupa. Hægt er að mæla börnin til að gera frítímaaðstöðuna síður skert fyrir þau sem eru að vinna að endamálum og erfiða í verkum við þau. Þeir hafa einnig áhrif á það hvernig þau alhæfa spilavæðingu, hægt er að mæla börnin að líka upplýsa og bjóða upp á umtalsvið um það hvernig spilavélar og veitingar starfa og hverjar stærstu hættur fyrir þau eru.
Þekking og fræðsla um spilavæðingu
Þekking og fræðsla um spilavæðingu eru lykilþættir í vernd barna og unglinga við þessa birtingarform spilavæðingar. Þau geta hjálpað þeim að meta áhættur, skilja áhrifin sem spilavæðing getur haft á líf þeirra og hvernig þeir geta verndað sig gegn ofneyslu frá spilavélum og öðrum spilum um peninga.
Þekking um spilavæðingu getur byggst á mismunandi fræðsluáætlunum sem er ætlað að móta vitund og skynsemi barna og unglinga um þessa málefni. Í þessum samhengi er mikilvægt að beita skynsamlegum aðferðum sem byggja á persónulegum reynslum, uppbyggilegum samskiptum og samhæfðri fræðslu.
Áhersla er lögð á að forðast dularfullar upplýsingar, afskipti- og skelfilegar sögur, en frekar er það mikilvægt að alhæfa þekkingu um spilavæðinguna.
Fræðslan getur miðlað áður hagnýta þekkingu um muninn á hæfilegri tækni og ofneyslu. Hæfileg tækninotkun er þegar einstaklingur notar tækni á gagnlegan, skipulagðan og samhæft háttur. Ofneysla tækni er þegar einstaklingur oftar en ekki er haldinn tækni og hefur áhrif á starfsemi sína, velferð eða samskipti.
Áhersla er einnig lögð á að þekkingin um spilavæðingu sé hluti af almennum fræðsluáætlunum skóla og samfélagsins og sé unnin inní markræðislegum og viðmiðunotkunarskilyrðum.
Tilansan er sú að efla þekkingu og fræðslu um spilavæðingu getur gefið börnum og unglingum afdrif og sýnt þeim að spilavæðing er mjög alvarleg hætta sem getur haft áhrif á fjölskyldur, samskipti og framtíð þeirra.
Viðmiðunúmer og takmörkun á spilavæðingu
Það eru ýmsar reglur og viðmiðunúmer sem gilda um vernd barna og unglinga fyrir spilavæðingu. Þessi reglur eru settar til að tryggja að börn og unglingar verði ekki fyrir neikvæðum áhrifum eða áhættu sem geta fylgt með því að spila um peninga.
Viðmiðunúmer vegna aldurs
Viðmiðunúmer um aldursheimild eru þau að einstaklingur verður að vera ákveðinn aldurs sé hann spila spil um peninga. Venjulega er þessi aldursheimild á Íslandi 18 ár, en gætu verið einungis 20 ára aldursheimild á ákveðnum stöðum.
Takmörkun á spilavæðingu
Til að draga úr áhættu sem spilavæðingin getur haft á börn og unglinga, er takmörkun sett á spilavélin sem þau geta notað. Þessi takmörkun takmarkar þann fjölda peninga sem hægt er að setja á ákveðinn tíma, og tryggir að ungur einstaklingur geti ekki spilað með of miklum peningum.
Til að gæta spilavæðingarunglinga mæli viðkomandi með:
- Að takmörkun sé dregið á fjölda klukkustunda sem hægt er að spila á dag.
- Að hafa takmörkun á hversu mikið er hægt að tapa á viku eða á mánuði.
- Að láta yfirvöldum þekkja um vafrakökur (cookies) varðandi spilavæðingu, til að þau geti takmarkað aðgang við veggmannsspil og hiliðugleiki.
- Að koma í veg fyrir að efnisyfirvöld miðla skilaboðum um spilavæðingarmöguleika til ungmenna.
Þessar viðmiðunúmer og takmörkun er ætlast til að spila kerfið hlíti eftir og tryggi óháða starfsemi við spilavæðingu. Óljósar reglur og takmörkun geta haft alvarleg áhrif á börn og unglinga og því er nauðsynlegt að fara vel með skipulagningu á þessari grein út frá löggjöf og viðmiðunum sem viðkomandi myndi nýta sér.
Úrræði og stuðningur fyrir þá sem dragast út í spilavæðingu
Spilavæðing getur verið alvarlegt vandamál sem hefur áhrif á líf margvíslegra einstaklinga og fjölskyldna. Hér er nokkur úrræði og stuðningur sem eru tiltölulega tiltæk fyrir þá sem reyna að gæta úr spilavæðingunni.
1. Spilavítumóttaka:
Það eru ýmsar sérhæfðar þjónustustöðvar sem eru tilbúnar til að taka á móti þeim sem reyna að ganga úr spilavæðingunni. Þær geta veitt viðeigandi ráðgjöf, stuðning og leiðbeiningar um hvernig best sé að takast á við vandað. Þessar þjónustustöðvar eru aðgengilegar í mörgum stórborgum í gegnum landið.
2. Stjórnun fjárhaganna:
Það er mikilvægt að fá yfirmann á persónulegum fjárhag til að koma í veg fyrir útgjaldanir í spilavélinni. Þá getur einstaklingur sett takmörk á kortið sitt eða gert sömu feitnina til að takast á við verðmætaskipti.
3. Fagfélög:
Það eru til orkuráðgjafar sem hafa sérhæft sig í veðmálavandamálum. Þær hafa þjálfun í gagnrýni, að meta og skilja þátttöku einstaklinga í líf spilavæðingu. Þær geta veitt faglega ráðgjöf og stuðning í skilningi, þröngum verklagsreglum og námskeiðum til að takast á við þessa vandamál.
4. Fjölskyldustuðningur:
Það er oft gagnlegt að leita faglegra ráða þegar þú reynir að ganga úr spilavæðingunni. Mismunandi þjónustan kann að veita þér ráðgjöf og stuðning í því.
5. Skoðun eigin atferlis:
Það getur hjálpað ef þú tekur þér tíma til að skoða atferli þitt og áhrifin sem spilavæðingin hefur á þig. Þetta getur verið nauðsynlegt til að komast að botni þeirra grundvallarvanda sem stjórnast af veðmálanum. Með því að þekkja betur þau atriði sem koma í veg fyrir að þú getir gengið úr spilavæðingunni, getur þú fundið lækningsleyfi þitt.
6. Áhugaverð verkætlan:
Það er gjarnan gagnlegt að hafa áhugaverða verkætlan að fylgja og leggja fram áhugaverð félagsleg mörkun. Þetta er áreiðanlegur leið til að leggja áhersluna á eitthvað annað en spilavæðinguna. Hér er gagnlegt að nota þekkingu og áhuga til að auka lífsgæðin.
Þessi úrræði og stuðningur geta verið mikilvægar fyrir þig sem reynir að takast á við veðmálin og draga úr spilavæðingarsamskiptum. Í mörgum tilfellum getur þú þurft að nota fjölbreytilegt úrræði og stuðning til að takast á við þá áskorun sem spilavæðingin felur í sér. Munið að leita faglega hjálpar ef þú telur þig vera í erfiðri stöðu eða þarft að vera í samskiptum við einhvern sem þig vantar.
Eftirlit og refsingar fyrir spilavæðuð börn og unglinga
Eftirlit og refsingar fyrir börn og unglinga sem eru spilavæðin eru mikilvægur þáttur í að tryggja þeirra vernd og veita þeim réttmætar áhættuvegan. Íslensk lög um vernd barna og unglinga gera skylda á foreldrum, skóla- og fjölskylduþjónustu að tryggja að börn og unglingar fái ekki að spila um peninga undir aldri 18 ára.
Eftirlit hefur verið sett í gang til að tryggja að börn og unglinga verði ekki undirgefnir spilavæðum og til að koma í veg fyrir að þau verði spilahneigð. Þessi eftirlit er unnið í samráði við foreldra, skóla, þjónustuaðila og lögreglu, sem hafa þau hlutverk að tryggja þjónustu og eftirlit með börnunum.
Það eru nokkrar aðferðir sem hægt er að nota til að móta og stýra eftirfarandi áhrifum:
- Tilgreining á reglum: Mikilvægt er að tryggja að börnin og unglingarnir séu upplýstir um reglurnar gagnvart spilavæðum og áhættu sem fylgir spilavæðingu. Þau ættu að vera meðvitað um takmörkun á spilavæðu og það sem þau mega ekki gera undir aldri 18 ára.
- Vinna með foreldra og skóla: Foreldrar og skólar hafa lykilhlutverkið í að veita börnum og unglingum réttmætar upplýsingar um spilavæðingu. Þau þurfa að byggja upp samráð og samstarf við börnin og unglingana, ásamt samfélaginu, til að spilahættan verði minnst möguleg.
- Möguleikar á refsingu: Ef börn eða unglingar brotast í þær reglur sem gilda um spilavæðingu, eiga þau að standa frammi fyrir refsingu. Þetta getur t.d. verið tillaga að takmörkunum á vinningum eða takmörkunum á aðgangi að spilavélum.
Eftirlit og refsingar fyrir spilavæðuð börn og unglinga eru nauðsynlegar til að tryggja þeirra vernd og veita þeim þátttöku í samfélaginu sem byggir á réttlæti og jöfnuði. Þær aðferðir sem eru notast við í eftirliti eru til þess að forða því að börn og unglingar verði spilahneigð og að þau séu ekki undir stöðugri áhættu. Með samhæfingu og samstarfi allra viðkomandi aðila er hægt að tryggja að börn og unglingar fái óhættan og skynsamlegan tiliðskilnað frá spilavæðingu.
